Beinþynningu má skilgreina sem sjúkdóm þar sem beinin tapa kalki en við það minnkar styrkur þeirra og þau verða brothætt. Að vera fórnarlamb beinþynningar er nokkuð sem enginn óskar sér. Ástæður þess að fólk verði beinþynningu að bráð geta verið margar. Því miður er útilokað fyrir okkur að hafa áhrif á suma helstu áhættuþættina; áhættuþætti eins og aldur (en beinþynning eykst með aldrinum), kynferði (algengara meðal kvenna en karla) og erfðir. En sem betur fer getum við haft áhrif á ýmsa áhættuþætti. Sem dæmi má nefna að reykingar og óhófleg áfengisdrykkja eykur líkur á beinþynningu. Þættir sem tengjast líkamsþjálfun og mataræði hafa einnig sitt að segja. Þannig reynist vera jákvætt samband á milli reglubundinnar “hóflegrar” þjálfunar á beinþéttni. Aftur á móti ýtir ofþjálfun undir rýrnun beina og í sérstökum áhættuhópi er ungt kvenfólk sem þjálfar stíft og ekki síst ef það er í ofanálag mjög grannholda. Mataræði spilar svo sannarlega stórt hlutverk þegar kemur að byggingu og viðhalds beinmassa. Hér skiptir miklu máli að átta sig á þeirri staðreynd að ef ekki er hlúð vel að mataræðinu á þeim tíma er einstaklingurinn tekur út mesta líkamlega þroska sinn (á barns- og unglingsaldri) getur skaðinn verið skeður þó svo hann á fullorðinsaldri ákveði að temja sér neysluvenjur sem teljast heppilegastar til forvarnar gegn beinþynningu.
Hér verður ekki fjallað um “beinvænar” neysluvenjur heldur er áhugasömum bent á að verða sér úti um fræðsluefni þar að lútandi hjá Beinvernd – áhugamannafélag sem hefur m.a. það á stefnuskrá sinni að vinna að forvörnum gegn beinþynningu. Aftur á móti langar mig að ræða stuttlega áhættuþátt sem tengist öfgakenndri kvenímynd sem því miður allt of margar ungar konur falla í freistni fyrir með þeim sorglegu afleiðingum að það slokknar á kvenlegum yndisþokka þeirra. Hér er ég að ræða um þá áráttu að vera sem grennstur eða horaðastur. Að fara í stranga megrunarkúra virðist vera afskaplega vinsælt tómstundargaman ekki síst hjá táningsstúlkum. Líkamlegt niðurbrot verður þá vart umflúið. Sem dæmi má nefna að verulega dregur úr líkum á að beinin fái þá næringu sem þau þarfnast til að þroskast eðlilega sem aftur eykur líkur á að alvarleg beinþynning geri vart við sig síðar á lífsleiðinni.
Temjum okkur góðar neysluvenjur sem fyrst og fremst felast í reglubundinni neyslu, fjölbreytni og hófsemi þar sem manneldismarkmiðin eru höfð til hliðsjónar.
Ólafur G. Sæmundsson, næringarfræðingur
