3 / 4
3
hönnuð þannig að unnt sé að taka
einungis eina töflu í viku, svonefndar
vikutöflur (Fosamax
®
vikutafla 70 mg
og Optinate Septimum
®
30 mg). Þá
er nýlega komin á markað svokölluð
mánaðartafla (Boniva
®
), en þar nægir
að taka eina töflu fyrsta hversmánaðar
eða tólf töflur á ári. (Sjá nánar töflu-
fjölda á mynd 2).
Einnig er unnt að fá bífósfónöt lyfin
gefin í æð, t.d ef viðkomandi þolir þau
ekki í töfluformi, en þá er lyfjadreypi
oftast gefið á 3ja mánaða fresti eða
sjaldnar. Á næstu misserum verður
sett á markað hérlendis bífósfónat
tafla sem inniheldur einnig D-vítamín
(Fosavance
®
). Það lyf dregur þó
ekki úr nauðsyn þess að taka lýsi,
en allir þeir sem taka bífósfónöt lyfin
gegn beinþynningu þurfa jafnframt
að tryggja sér kalk og D-vítamín og
stunda reglubundna hreyfingu.
Meðferðarárangur af bífósfónötum
hefur verið rannsakaður ítarlega í
fjölmörgum rannsóknum, bæði meðal
kvenna og karla. Rannsóknir þessar
sýna góðan meðferðarárangur með
tilliti til beinauka, þ.e. aukin beinþéttni
og fækkun beinbrota. Auk þess hafa
langtímarannsóknir, allt upp í 7 til 10
ár, staðfest áframhaldandi meðferðar-
ávinning, en langtímarannsóknir eru
og drekka 1-2 vatnsglös. Hvorki má
taka kalk né vítamín og ekki neyta
matar eða drykkja í klukkustund á
eftir. Mörgum finnst þessi morgun-
athöfn erfið og kjósa því viku eða
mánaðartöfluna. Þessar inntökureglur
eru settar til að koma í veg fyrir það
að lyfið erti neðri hluta vélindans og
valdi vélindabólgum. Að öðru leyti eru
aukaverkanir tíðar en algengastar eru
bein- eða vöðvaverkir, höfuðverkur og
meltingarfæratruflanir bæði með
ógleði eða jafnvel uppköstum ásamt
hægðatruflunum með niðurgangi
eða harðlífi. Lyfjaofnæmisviðbrögð
geta komið fram sem og við alla aðra
lyfjameðferð.
Þegar sjúklingar fá aukaverkun af einu
bífósfónati hefur reynst árangursríkt að
skipta um lyfjategund. Sumar tegundir
má takamilli mála ef morguninn reynist
erfiður til lyfjainntöku. Því má segja
að finna megi einstaklingsmiðaða
bífósfónat meðferð.
Beinverndardagur 2005
Haldið var upp á alþjóðlega beinverndardag-
inn þann 20. október sl. hjá 179 beinverndar-
félögum innan alþjóða beinverndarsamtakanna
IOF í yfir 80 löndum. Þema dagsins að þessu
sinni var líkamleg hreyfing og beinþynning
undir yfirskriftinni „sterk bein fyrir góða daga.”
Í tilefni dagsins stóð Beinvernd fyrir námstefnu
fyrir fagfólk í hreyfingu í samstarfi við ÍSÍ. Þátt-
taka var mjög góð og sóttu um 100 manns
námstefnuna sem hófst með ávarpi heilbrigðis-
og tryggingamálaráðherra.
nauðsynlegar til að tryggja öryggi
lyfjanna, enda eru flestir meðhöndlaðir
með þessum lyfjum í mörg ár. Í saman-
tekt má gera ráð fyrir 5-7% beinauka
í hrygg fyrstu 2-3 meðferðarárin, en
síðan hægir nokkuð á beinaukanum í
hryggnum.
Í mjöðm og lærleggshálsi má sömu-
leiðis sjá marktækan beinauka, en
þó eitthvað minni miðað við bein-
þéttnina í hrygg. Rannsóknir sýna
að brotatíðni í hrygg minnkar
um helming og mjaðmabrotum fækkar
einnig, sérstaklega hjá þeim sem hafa
lægsta beinþéttni og hafa beinbrotnað
við lítinn áverka, áður en sjálf bífósfónat
meðferðin hófst. Þá sýna fyrrnefndar
langtímarannsóknir að a.m.k 5–7 ára
meðferðartími er nauðsynlegur til að
ná hámarks meðferðarárangri og við
þann tímapunkt er rétt að endurmeta
framhaldsmeðferðina hjá hverjum
einstaklingi.
Meðferðarárangur er metinn með
aukinni beinþéttni. Því er nauðsyn-
legt að gangast undir beinþéttnimæl-
ingu fyrir meðferð og síðan einu og
hálfu til tveimur árum síðar til þess
að tryggja meðferðarsvörun og að
nýju að 5 árum liðnum til þess að
taka ákvörðun um framtíðarmeðferð.
Fullkomnir beinþéttnimælar eru stað-
settir á Landspítala háskólasjúkrahúsi
í Fossvogi og á Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri.
Bífósfónöt lyfin þola menn almennt
vel, þó hafa verið viss vandamál með
inntöku lyfjanna sem kallar á sérstaka
varfærni. Taka skal öll bífósfónöt
lyfin á fastandi maga að morgni og er
nauðsynlegt að vera í uppréttri stöðu
næstu 1/2-1 klst eftir töfluinntökuna
Dagleg eða kafla-
skipt bífósfónöt
Dagar
1
7
14
30
Didronate
®
Fosamax
®
/Optinate
®
Fosamax
®
vikutafla/Optinate septimum
®
Boniva
®
Mynd 2
www.beinvernd.is