7 / 8
www.beinvernd.is
Hreinsa snjó af gangvegum.
Tryggja góða lýsingu í og við híbýli,
einkum við stiga, tröppur og í for
stofu. Næturljós eru gagnleg.
Þegar við á, nota hjálpartæki eins og
stafi, hækjur, göngugrindur og mann
brodda.
Niðurstöður rannsókna sýna allar það
sama og það er að byltur hjá öldruðum
og afleiðingar þeirra eru stórfellt heilsu
farslegt vandamál sem krefst raunhæfra
aðgerða. Forvarnir þurfa að beinast að
öldruðum sem heild en einnig þarf að
beina aðgerðum sérstaklega að áhættu
hópum og einstaklingum innan áhættu
hópa miðað við þarfir hvers og eins.
Slysin eru tíðust á og við heimili aldraðra
og forvarnir þurfa að taka mið af því.
Nánari upplýsingar:
Beinvernd,
http://www.beinvernd.is
Landlæknisembættið (2005).
Slys á
öldruðum 2003
. Sótt 16. apríl 2007, frá
http://www.landlaeknir.is/Uploads/Fi
leGal lery/Utgafa/Slys_a_oldrudum_
2003_juli.2005.pdf
Beinþynning.
Klínískar
leiðbein-
ingar.
Landlæknisembættið
2004
http://www.landlaeknir.is
Landspítali – háskólasjúkrahús (2007).
Byltur á sjúkrastofnunum. Klínískar leið-
beiningar til að fyrirbyggja byltur.
Sótt
16. apríl 2007, frá http://www4.land
spitali.is/lsh_ytri.nsf/pages/klinleid_H_
0022
National Institute of Clinical Excellence
(NICE) (2004).
Falls: the assessment and
prevention of falls in older people.
Sótt
16. apríl 2007, frá http://guidance.nice.
org.uk/CG21
•
•
•
Östrógen er hormón sem leikur lykilhlut
verk í þessu ferli og þegar magn östrógens
fellur eftir tíðahvörf myndast ójafnvægi
í þessu ferli niðurbrots og uppbygging
ar þar sem aukið niðurbrot veldur því að
hættan á beinbrotum eykst.
Lyfjameðferð við beinþynningu
Leiðir til að hafa áhrif á þessi tvö ferli eru
lykilatriði við að koma í veg fyrir bein
þynningu og meðhöndla þá beinþynn
ingu sem komin er fram. Þau lyf sem
nú eru notuð miða því að því að annað
hvort minnka niðurbrot eða byggja upp
bein. Þau lyf sem að minnka niðurbrot
eru eins og áður SERM (Selective Estro
gen Receptor Modulators) (dæmi: Ra
loxifen®) og bisfosfónöt (dæmi: Fosav
ance®, Optinate® og Bonviva®). Þau lyf
sem að byggja upp bein eru hins veg
ar af skornum skammti og þá helst PTH
(Parathyroid Hormone) (dæmi: Forsteo®)
sem hefur komið að gagni. Lyf sem hef
ur ákveðin áhrif á báða þess þætti er svo
strontium ranelate (dæmi: Protelos®)
sem er þó minna notað. Ný lyf eru m.a.
Denosumab® og svokallaðir Catheps
in K–hamlar sem hindra beinniðurbrot en
eru ekki enn komnir í almenna notkun.
Erfðir og forvarnir
Aðalatriðin sem verður fyrst og fremst
að hafa í huga eru þeir þættir sem auka
á áhættu þeirra sem þegar eru í hættu
svo sem vegna fjölskyldusögu um lága
beinþéttni eða brot af völdum lágr
ar beinþéttni enda erfðir sá þáttur sem
mestu stjórnar um beinþéttni einstak
linga. Því þarf að gæta að því að inn
taka á kalki og D-vítamíni sé í nægilegu
magni, huga að hæfilegri hreyfingu,
minnka þá áhættuþætti sem hægt er að
hafa áhrif á, svo sem óhóflega neyslu
alkóhóls og reykingar, og fyrirbyggj
andi meðferð hjá þeim sjúklingahópum
sem eru í sérstakri hættu, sem eru þá til
dæmis þeir sem eru í langvinnri stera
meðferð.
framhald af baksíðu
Árlegt námskeið alþjóðabeinverndarsamtak-
anna um beinþynningu