10 / 16
10
Matvælastofnun Sameinuðu þjóðanna hvetur
til þess að haldið sé upp á alþjóðlegan
skólamjólkurdag og er ástæðan ekki síst sú
að minna á mikilvægi og hollustu mjólkur og
mjólkurvara fyrir þroska og viðhald beina hjá
börnum og unglingum.
Ákveðin aldursskeið virðast sérstaklega
mikilvæg með tilliti til vaxtar og þroska beina.
Frá fæðingu til tveggja ára aldurs á mikill vöxtur
sér stað. Einnig taka beinin mikinn vaxtarkipp
á unglingsárum, um 11 til 14 ára aldurinn
hjá stúlkum og 13 til 17 ára hjá drengjum. Á
þessum árum er því mjög mikilvægt að huga
vel að þeim þáttum sem hafa jákvæð áhrif á
beinin svo sem góðri næringu.
Einn fæðuflokkur öðrum fremur er einstak-
lega ríkur í kalki. Hér er að sjálfsögðu
átt við mjólkurflokkinn sem jafnframt er
Skólamjólkin leggur grunn að
sterkum beinum
auðugur af fleiri mikilvægum beinmyndandi
næringarefnum svo sem próteinum, fosfór,
kalíum, magnesíum og sinki. Börn sem neyta
ekki mjólkur eiga oft í erfiðleikum með að
neyta nægilegs kalks og í ljós hefur komið að
„beinheilsa“ barna sem neyta ekki mjólkur er
almennt lélegri en þeirra sem hennar neyta
og þau eru einnig lágvaxnari. Að sjálfsögðu
getur fólk nálgast nægilegt kalk þó það neyti
ekki mjólkur eða mjólkurafurða en staðreyndin
er sú að það krefst gjarnan meiri vinnu og
næringarþekkingar.
Samkvæmt niðurstöðum kannanna á mataræði
barna og unglinga hér á landi hefur m.a. komið
í ljós að kalkneysla flestra íslenskra barna og
unglinga er rífleg. En því miður hefur einnig
komið fram að sér í lagi neyta margar stelpur á
unglingsaldri minna en ráðlagður dagskammtur
af kalki segir til um og er ástæðan ekki
síst sú að ungar stúlkur draga gjarnan úr
mjólkurneyslu á unglingsárum. Ráðlagður
dagskammtur af kalki á dag er 1000 mg fyrir
unglinga og sem dæmi má nefna að í hálfum
lítra af mjólk eru hátt í 600 mg af kalki.
Lengi býr að fyrstu gerð og þar sem vel nærður
líkami elur af sér sterk bein felst besta forvörnin
í því að temja sér góðar neysluvenjur frá fyrstu
tíð og mjólk í skólanestið hefur sitt að segja
fyrir beinin.
Ólafur G. Sæmundsson næringarfræðingur
Ráðlagður dagskammtur af
kalki á dag er 1000 mg fyrir
unglinga og sem dæmi má
nefna að í hálfum lítra af
mjólk eru hátt í 600 mg af
kalki.
Fróðleikur:
Forvarnir
Það sem þú getur gert!
1. Borðaðu hollan og kalkríkan
mat (800–1500 mg á dag er
ráðlagt).
2. Gættu að því að fá nægilegt
D-vítamín, t.d. með því að
taka lýsi daglega
(10–15 μg)
.
3. Hreyfðu þig reglulega, helst á
hverjum degi í 30–60 mínútur.
Ekki sitja lengi í senn!
4. Byltuvarnir: Í þeim felst m.a.
góður skóbúnaður, góð lýsing
innan dyra, að forðast lausar
snúrur og mottur og gæta að
hálku, bæði innan dyra og
utan (á blautu gólfi og þegar
ísing er utandyra).
5. Forðastu
reykingar
og neyttu
áfengis í
hófi.
6. Hafðu
samband
við Beinvernd.
7. Sæktu um aðild að félaginu.
Í ljós hefur komið að
„beinheilsa“ barna sem
neyta ekki mjólkur er
almennt lélegri en þeirra
sem hennar neyta og þau
eru einnig lágvaxnari.
Vissir þú ...
... að konur sem fara
snemma í tíðahvörf
eða hafa gengist
undir legnám eru í
aukinni hættu á að fá
beinþynningu