7 / 16
www.beinvernd.is
7
Hvað ákvarðar
lyfjameðferð?
Það eru ekki einungis
niðurstöður beinþéttnimælingar
sem ákvarða lyfjameðferð
heldur einnig aðrir áhættuþættir,
s.s. byltur, langvinnir sjúkdómar,
langtímameðferð með
sykursterum, snemmkomin
tíðahvörf, grannholda
líkamsbygging, hvort móðir
viðkomandi hafi mjaðmabrotnað
og einnig hvort viðkomandi
einstaklingur hafi sjálfur fengið
beinbrot við lítinn áverka.
Hvenær skal grípa til
lyfjameðferðar?
Fjölmargar rannsóknir hafa sýnt að lyfja-
meðferð getur viðhaldið beinþéttni og jafnvel
aukið beinmassann auk þess að draga
marktækt úr áhættunni á beinbrotum. Þegar
ákvörðun um meðferð er tekin er hún til margra
ára og því nauðsynlegt að hafa í huga að velja
einstaklinga þar sem meðferðin skilar árangri.
Landlæknisembættið hefur gefið út klínískar
leiðbeiningar bæði hvað varðar beinþynningu
hjá konum eftir tíðahvörf og einnig vegna
beinþynningar af völdum sykurstera.
Hvaða lyf eru í boði?
Lyf sem notuð eru gegn beinþynningu verða
að hafa sannað sig í alþjóðlegum rannsóknum
með tilliti til öryggis og hvað varðar fækkun
beinbrota. Fimm meginlyfjaflokkar hafa sannað
meðferðargildi sitt; hormónauppbótarmeðferð,
Speltbollur með
rifnum ab-osti og
ólífum
5 dl
spelt
3 tsk. vínsteinslyftiduft
½–1 tsk. sjávarsalt
1,5–2 dl ab-mjólk
1,5–2 dl sjóðandi heitt vatn
1,5 dl rifinn ab-ostur
0,5 dl saxaðar ólífur
Aðferð:
Spelti, vínsteinslyftidufti og
sjávarsalti blandað saman. Bætið
í söxuðum ólífum og rifnum ab-
osti. Hellið ab-mjólk og heitu vatni
saman við og hrærið saman en
gætið að því að hræra ekki of
mikið. Lagið litlar bollur og bakið
við 190 °C. Bökunartími fer eftir
stærð brauðanna.
lyf með mótandi áhrif á östrógenviðtaka
(svokölluð SERM-lyf), bisfosfónöt, strontíum
og að lokum paratýrin sem er kalkhormón. Lyf
úr bisfosfónatflokknum eru algengust þegar
meðhöndla á þá sem hafa beinþynningu.
Meðferðarárangur af bisfosfónötum hefur verið
rannsakaður í fjölmörgum rannsóknum, einnig
í langtímarannsóknum, bæði meðal kvenna og
karla. Rannsóknir sýna að hlutfallsáhættan á
samfallsbrotum í hrygg minnkar um helming
og mjaðmabrotum fækkar einnig, sérstaklega
hjá þeim sem hafa lægsta beinþéttni.
Bisfosfónatlyfin þolast almennt vel. Þó þarf að
fylgja ákveðnum reglum við inntöku lyfjanna
sem kalla á sérstaka varfærni.
Góður meðferðarárangur tryggir
betri lífsgæði
Markmið sjúkdómsmeðferðar er að gera
líf sjúklinga eins þægilegt, virkt og
ánægjulegt og mögulegt er – það
er því ekki nóg að bæta árum
við lífið heldur þarf einnig
að gæða árin betra lífi.
Beinþynning er sjúkdómur
sem getur valdið umtalsverðri
lífsgæðaskerðingu með
hreyfihömlun, andlegri
vanlíðan og félagslegri
einangrun. Því er nauðsynlegt að
huga að forvörnum og í völdum tilfellum
gefa sérhæfða meðferð svo unnt sé að koma í
veg fyrir ótímabær beinbrot og þannig tryggja
velferð og lífsgæði einstaklinga.
Kolbrún Albertsdóttir hjúkrunarfræðingur
MSc og Dr. Björn Guðbjörnsson, dósent í
gigtlækningum
Beinþéttnimæling er nokkurskonar röntgenmyndataka.
Rannsóknin er bæði einföld, fljótleg og sársaukalaus.
Beinþéttnimælingar hafa gott framtíðarspágildi um
beinbrot af völdum beinþynningar síðar á lífsleiðinni.
Karlar
Konur
Fjöldi beinbrota í hrygg, framhandlegg og mjöðm
Konur beinbrotna oftar og yngri en karlar.
Fjölmargar rannsóknir hafa
sýnt að lyfjameðferð getur
viðhaldið beinþéttni og jafnvel
aukið beinmassann auk þess að
draga marktækt úr áhættunni á
beinbrotum.
Vissir þú ...
...
að beinþynning
er einn algengasti
langvinni
sjúkdómurinn